De neurobiologie achter het dopamine-effect is complex. Heb je ooit zin gehad om iets te doen waarvan je weet dat het niet in je belang is? Je kunt de drang misschien niet weerstaan, ook al weet je dat het niet goed is.
Dit komt zeker omdat dopamine een chemische stof in de hersenen is die ons plezier geeft en ons motiveert om dingen te doen.
Een recente studie heeft aangetoond dat dopamine een positief effect kan hebben op je hersenfunctie en algeheel welzijn. De studie keek naar de effecten van dopamine op de hersenen en ontdekte dat het de focus, concentratie en geheugen kan verbeteren. [1]
Dus als je op zoek bent naar een extra boost voor je dag, probeer dan wat dopamine-stimulerende voedingsmiddelen en activiteiten aan je routine toe te voegen.
In deze blogpost onderzoeken we de neurowetenschap achter het dopamine-effect op je hersenen en hoe dit je kan helpen je doelen te bereiken.
Wat is dopamine?
Dopamine is de chemische stof achter geluk, motivatie en plezier. De middenhersenen produceren en geven deze neurotransmitter vrij. Het geeft signalen door aan andere neuronen in de hersenen en beïnvloedt gevoelens.
Hypothalamus scheidt en reguleert de afgifte van dopamine uit zenuwcellen. Bepaalde prikkels, of bij het anticiperen of verwachten van gebeurtenissen zoals eten of seks, kunnen de afgifte van dopamine activeren. [2]
De effecten van dopamine zijn talrijk en gevarieerd.
- Het kan ons meer of minder alert maken;
- Dopamine beïnvloedt onze stemmingen en emotionele reacties;
- Soms beïnvloedt het ons leren en geheugen;
- Dopamine heeft onder andere invloed op hoe we pijn waarnemen.
Er zijn ook verbanden tussen dopamine en depressies te leggen, in dit artikel lees je er meer over.
Dopamine-effect op het beloningscentrum of hersenbevrediging
Het beloningscentrum van de hersenen is het gebied van de hersenen dat verantwoordelijk is voor het reguleren van onze emoties en beloningszoekend gedrag.
Dopamine is een neurotransmitter die helpt de belonings- en pleziercentra van de hersenen te beheersen. Dopamine veroorzaakt gevoelens van euforie of een ‘high’. Bepaalde voedingsmiddelen, zoals chocolade en frites; seks; drugs zoals cocaïne en nicotine; en andere activiteiten, zoals gokken of winkelen, kunnen ervoor zorgen dat er dopamine vrijkomt. [3]
Dit hoge gehalte aan dopamine zorgt ervoor dat je je euforisch, zelfverzekerd en alert voelt, allemaal goede gevoelens. Dit kan er inderdaad toe leiden dat mensen er meer van willen en verslaafd raken.
Hoe werkt een dopaminerge neuron?
Dopamine-receptoren spelen een sleutelrol bij beloningsgemotiveerd gedrag. Wanneer dopamine zich bindt aan zijn receptoren, stimuleert het het gebied van de hersenen, wat leidt tot gevoelens van geluk en welzijn.
Dopamine-receptoren zijn eiwitten op het oppervlak van cellen die dopamine ontvangen en erop reageren. Er zijn meer dan vijf soorten dopamine-receptoren in het menselijk brein. [4]
De receptoren zijn beschikbaar in de hersenen en het ruggenmerg, ongelijk verdeeld over het systeem. Ze komen in sommige gebieden vaker voor dan in andere, bijvoorbeeld:
– In delen van de hersenen die betrokken zijn bij beweging en coördinatie (de kleine hersenen),
– In delen van de hersenen die betrokken zijn bij denken en verslaving (de prefrontale cortex),
- Nabij de delen van de hersenen die betrokken zijn bij motorische controle, gedrag en emotie (basale ganglia).
- Nabij de delen die betrokken zijn bij leren en geheugen (gyrus dentate gyrus hippocampus)
perifeer, bij de nieren en op de bloedvaten.[5] (Reguleert de bloeddruk en de nierdoorbloeding.)
Hoe demonstreer je het dopamine-effect het beste?
Het dopamine-effect is een krachtige en verslavende kracht die ons motiveert om dingen te doen. Het is een natuurlijke chemische stof die in onze hersenen wordt aangetroffen en die helpt de belonings- en pleziercentra van de hersenen te beheersen.
De meest gebruikelijke manier om het dopamine-effect aan te tonen, is door voedsel te gebruiken. [6] Het eten zou zoiets zijn als chocolade, waar veel suiker in zit, of iets zouts zoals chips.
Een theorie over hoe het dopamine-effect werkt, wordt ‘hedonistische aanpassing’ genoemd. Deze theorie zegt dat wanneer we plezier beleven aan het eten van iets, we er snel aan wennen en er niet meer zo van genieten als in het begin.
De andere theorie is het effect van dopamineblokkers op schizofrene patiënten. Dopamineblokkers kunnen helpen bij het remmen van cognitieve stoornissen en psychose bij deze patiënten, die optreden als gevolg van hoge dopaminegehalten. [7]
Dopamine-effect op en neer
Het dopamine-effect is een gemoedstoestand waarbij mensen het gevoel hebben dat ze aan de top van de wereld staan. Ze voelen zich gelukkig, zelfverzekerd en opgewonden om iets te doen.
Het anticiperen op de gebeurtenis zorgt ervoor dat er dopamine vrijkomt, waardoor er meer dopamine vrijkomt wanneer de plezierige gebeurtenis plaatsvindt.
Als een persoon in dit geval gedurende een langere periode hoge niveaus van dopamine ervaart, kan dit leiden tot psychose of schizofrenie. Sommigen kunnen ook impulsief gedrag ervaren.
Wanneer het dopaminegehalte laag is, kunnen mensen symptomen ervaren zoals een gebrek aan motivatie en lage energie. [8]
De beste dopamineniveaus om te behouden zijn degenen die je een goed gevoel geven. Numeriek ligt het tussen nul en dertig internationale eenheden per liter. [9]
Als je het beste dopamine-effect wilt behouden en krijgen, is het belangrijk om stress, negatieve gedachten en risicovol gedrag (stoppen met drugsmisbruik, roken beperken en alcohol vermijden) helemaal te vermijden. Ook dopamine antagonist kan gaat de werking van dopamine tegen.
Hoe krijgen je hersenen dopamine?
De hersenen zijn het orgaan dat alle lichaamsfuncties bestuurt, inclusief denken en voelen. De hersenen geven dopamine af wanneer we iets plezierigs of lonends ervaren. Wanneer dit gebeurt, willen we het opnieuw en opnieuw doen.
De hersenen maken in twee stappen dopamine aan. Tyrosine, een aminozuur, wordt eerst omgezet in L-dopa. L-dopa ondergaat dan nog een transformatie om dopamine te worden.
Het lichaam kan tyrosine voornamelijk verkrijgen uit tyrosinerijk voedsel en door fenylalanine uit voedsel om te zetten in tyrosine. [10]
Dopamine is verantwoordelijk voor het verzenden van berichten van het ene neuron naar het andere. Het is betrokken bij veel psychologische processen, waaronder motivatie, aandacht en beloning.
Dopamine zorgt er niet alleen voor dat we ons goed voelen; het zorgt er ook voor dat we meer van dezelfde ervaring willen.
Tegenwoordig zijn er ook veel dopamine supplementen te verkrijgen, die ervoor zorgen dat je een dopamine boost krijgt.
Welk effect heeft Dopamine op ons gedrag?
Dopamine kan ons gedrag op veel manieren beïnvloeden. [11] Het kan ervoor zorgen dat we eerder risico’s nemen en minder snel willen stoppen met iets te doen, en het kan ons ook gevoeliger maken voor beloningen.
Deze neurotransmitter speelt ook een rol bij verslaving. Wanneer we verslaafd zijn aan drugs of alcohol, neemt het dopaminegehalte aanzienlijk toe. Een laag dopaminegehalte zorgt er echter voor dat je je down, inactief en minder energiek voelt.
Bepaalde ziekten zoals de ziekte van Parkinson, ADHD(zie artikel), depressie(zie artikel) en angststoornissen houden ook verband met dopaminegehalten.
Het dopamine-effect is een krachtige kracht die een positieve invloed kan hebben op je hersenfunctie en algeheel welzijn. Het is belangrijk om te weten hoe deze chemische stof werkt om betere beslissingen te nemen, maar ook om te profiteren van de voordelen ervan.
Als je het gevoel hebt dat je besluitvaardigheid afneemt, probeer dan wat tijd voor jezelf vrij te maken en iets te doen waarvan je weet dat het je een goed gevoel zal geven. Misschien kom je er wel achter dat het niet zo moeilijk is om verleiding te weerstaan als je eenmaal in de juiste stemming bent!
In een recent onderzoek bleek dat mensen die vier weken lang aan lichaamsbeweging deden, een toename van het dopaminegehalte in hun hersenen hadden. [12] Dit betekent dat je meer plezier kunt beleven aan het doen van dingen die je leuk vindt en tegelijkertijd motiveert om door te gaan!
Korte samenvatting
Samenvattend kan het dopamine-effect een krachtig hulpmiddel zijn voor je hersenen, maar het is belangrijk om te weten hoe het werkt. Als je de kracht van het dopamine-effect in jouw voordeel wilt benutten, begin dan met begrijpen waardoor het werkt en werk vervolgens aan het implementeren van die principes in uw dagelijks leven.
Drs. Hiruni Tharuka heeft onder andere medicijnen gestudeerd en is afgestudeerd als medisch professional. Ze schrijft veel artikelen over fysieke en mentale gezondheid en hoe deze twee verband houden met elkaar. Daarnaast heeft Hiruni veel kennis over psychologie.