Heb je ooit iemand ontmoet die enorm emotioneel en angstig leek in haar relaties? Iemand die constant probeert iedereen te plezieren om liefde te krijgen, maar aan het eind van de dag lijkt te twijfelen aan haar eigenwaarde? Zo ja, dan ben je mogelijk getuige geweest van een persoon met verlatingsangst.
We houden allemaal van bepaalde personen en hechten waarde aan de relaties die we met hen onderhouden. Of het nu een goede vriendin of een romantische partner is, dat maakt niet uit, wat belangrijk is de relatie die gezond moet blijven.
Mensen met verlatingsangst verschillen in dit opzicht echter van normale gezonde personen en lijden hier soms zichtbaar onder.
Deze mensen leven in constante angst om door hun dierbaren te worden gedumpt en hebben nooit eindigende gedachten over wat er zal gebeuren als hun favoriete persoon om welke reden dan ook vertrekt.
In dit artikel zal ik het hebben over de symptomen van verlatingsangst, gerelateerde hechtingsstijlen en hoe je dit allemaal kunt herkennen, op een manier die iedereen begrijpt. Laten we maar beginnen!
Verlatingsangst en de oorzaken
Verlatingsangst is in feite een vorm van angst waarbij een persoon een diepe angst ervaart om in de steek gelaten, afgewezen en gekwetst te worden.
Het is geen speciaal gecategoriseerde psychische stoornis, maar het is duidelijk aanwezig in veel belangrijke psychologische aandoeningen zoals persoonlijkheidsstoornissen [1].
Aangenomen wordt dat deze problemen voortkomen uit traumatische ervaringen uit de kindertijd, zoals bijvoorbeeld verwaarlozing door de ouders, emotionele of fysieke onbeschikbaarheid van de verzorgers of een vorm van pijnlijk verlies.
Voor sommige mensen kunnen de symptomen op volwassen leeftijd optreden als gevolg van een onbekend onderdrukt emotioneel trauma [2].
Enkele aanvullende voorbeelden waar je aan kunt denken, bij het ontwikkelen van verlatingsangst, zijn: een moeilijke jeugd, pesten tijdens de ontwikkelingsjaren (leeftijd 1-10), disfunctionele gezinssystemen, gescheiden ouders of de dood van dierbaren [3].
Ik heb een ander artikel geschreven specifiek gericht op verlatingsangst in relaties, mocht dit een interessant onderwerp voor je zijn.
Hechtingsstijlen bij kinderen en angst om in de steek gelaten te worden
Verlatingsangst op volwassen leeftijd hangt samen met de hechtingsstijl die met een verzorger wordt aangegaan tijdens de ontwikkelingsjaren in de kindertijd.
Een angstige gehechtheid van een kind aan de verzorger kan bijvoorbeeld leiden tot een hypervigilante; een zeer aanhankelijke en onzekere volwassene die blijft twijfelen aan zijn eigenwaarde en zelfrespect.
Zulke volwassenen blijven op zoek naar liefde en blijven continue (ongezond) dicht bij hun partners, maar geloven dat ze op den duur vast verlaten zullen worden omdat ze niet goed genoeg zijn.
Evenzo kan het ervaren van vermijdende hechtingsstijlen tijdens de kindertijd ertoe leiden dat een volwassene erg zelfredzaam en twijfelachtig wordt en afstand neemt van relaties en intimiteit.
Zulke volwassenen kunnen relaties vermijden omdat ze bang zijn om gekwetst te worden [4].
Tekenen en symptomen van verlatingsangst
Hoe verlatingsangst zich uit is verschillend bij zowel kinderen als volwassenen. Een kind kan bijvoorbeeld zijn angst voor verlating uiten door huilbuien of driftbuien te vertonen en een volwassene kan extreem onderdanig gedrag vertonen.
Angst voor verlatingssymptomen bij kinderen
Angst voor verlating piekt op de leeftijd van drie tot vier jaar bij kinderen [5]. Kinderen kunnen dan de symptomen van verlatingsangst uiten op manieren als:
● Terughoudend om zorgverleners te verlaten
Kinderen met verlatingsangst vertonen overmatig aanhankelijk gedrag, vooral in onbekende omgevingen. Het kind mag bijvoorbeeld niet uit de schoot van de verzorger komen en de verzorgen moet het kind stevig vasthouden.
● Huilspreuken
Kinderen kunnen overmatig gaan huilen als ze hun ouders of verzorgers uit het oog verliezen. Dit wordt normaal gesproken waargenomen wanneer een kind elke dag voor en tijdens schooltijd huilt.
Het kan ook voorkomen dat het kind vaak ziek is door de overmatige stress die voortkomt uit de angst om zijn ouders te verliezen [6]. Zo kunnen deze kinderen al erge symptomen van stress krijgen als ze hun ouders zien vertrekken op het schoolplein.
● Negatieve aandacht zoekend gedrag
Een kind met symptomen van verlatingsangst kan zich ook overgeven aan negatief aandachtzoekend gedrag, zoals schreeuwen, driftbuien krijgen, vechten of zich ziek gedragen op school om terug naar huis te gaan naar de verzorgers.
Kinderen met verlatingsangst zijn ook niet in staat zich te concentreren en uit te blinken in de gebruikelijke taken op school vanwege constant angstig gedrag [7].
Angst voor verlatingssymptomen bij volwassenen
Je kunt volwassenen met verlatingsangst gevoelig noemen, maar in werkelijkheid zitten ze hulpeloos vast in een constante vorm van overmatig denken. De symptomen van verlatingsangst bij volwassenen komen vaak als volgt tot uiting:
● Mensen die tevreden zijn
Het behagen van mensen is hun dagelijkse bezigheid. Personen die een diepe angst hebben om verlaten te worden, geven prioriteit aan de keuzes van andere mensen door zichzelf te verwaarlozen. Ze putten zichzelf uit om iedereen gelukkig te maken en op deze manier proberen ze zichzelf te voorzien van langdurige relaties. Niet zelden worden deze mensen gebruikt voor anderen door enkel wat ze allemaal voor hen doen.
● Laag zelfbeeld en negatief zelfbeeld
Je hebt vast wel eens mensen gezien die hun waarde onderschatten. Zulke mensen hebben weinig vertrouwen in wat ze te bieden hebben en hebben een negatief zelfbeeld. Deze irrationele overtuigingen vergroten hun angst voor afwijzing en maken het moeilijk voor hen om relaties aan te gaan [8].
Misschien ook interessant: Hoe kom je van je negatieve zelfbeeld af>>>
● Onwil om te hechten of plotseling sterke gehechtheden
Je kunt verlatingsangst herkennen bij volwassene die ofwel moeite hebben om contact te maken met mensen of bij volwassenen die extreem gehecht raken aan emotioneel niet-beschikbare personen. Andere mensen kunnen hun vermijdende of aanhankelijke gedrag hierdoor juist bizar vinden en kunnen dit uiten door afstand te nemen van de persoon met verlatingsangst.
● Moeilijkheden om relaties aan te gaan
Verlatingsangst, maakt het gedrag van deze persoon zeer wisselvallig in relaties. Volwassenen met verlatingsangst trekken zich onmiddellijk terug uit relaties wanneer ze een lichte vorm van verwaarlozing in hun emotionele behoeften voelen. Dit doen ze om zich veilig te blijven voelen en alles op zeker te stellen om niet gekwetst te worden.
● De wens om de partner te controleren
Verlatingsangst zorgt er ook voor dat deze persoon altijd in de buurt van z’n partner wil zijn, deze in de gaten houdt en elk aspect van de relatie controleert om zich veilig te voelen. Zulke volwassenen eisen alle tijd van hun partner op, willen hun sociale connecties onder controle houden en proberen in sommige gevallen te voorkomen dat ze tijd zonder hen doorbrengen. Als hun partners wat tijd voor zichzelf nemen, zullen ze gaan geloven dat ze niet meer nodig zijn voor hun partners.
● Vertrouwensproblemen
Denk hierbij aan iemand die nooit gelooft dat je hem waardeert of wat je zegt, zelfs als je hem blijft vertellen dat dit wel zo is.. Mensen met verlatingsangst wantrouwen de woorden en daden van hun partner. Ze gaan er voortdurend van uit dat hun partner liegt over wat zij vertellen.
● Constante geruststelling
Een persoon met verlatingsangst observeert nauwlettend de stemmingen van zijn partner en een kleine verandering in het gedrag van de partner doet een persoon met verlatingsangst geloven dat ze niet langer geliefd zijn. Zulke personen leven steeds dichter bij hun partners en hebben continue bevestiging van zekerheid nodig, dat ze geliefd worden bevonden door de andere persoon.
● Gebrek aan emotionele intimiteit
Een laag zelfbeeld en eigenwaarde bij personen met vermijdende hechtingsstijlen is de hoofdoorzaak dat zij minder of geen emotionele intimiteit ervaren. Ze voelen zich emotioneel teruggetrokken en vinden het moeilijk om de emoties van andere mensen te begrijpen [9].
Misschien ook interessant: hoe je jouw eigenwaarde of zelfrespect kunt verhogen>>>
● Jaloezie in relaties
Mensen met verlatingsangst denken misschien dat “als ze iemand vinden die beter is, ze me zullen verlaten”. Ze worden gemakkelijk jaloers en voelen zich snel bedreigd, wanneer ze iemand van het andere geslacht in de buurt van hun partner vinden.
● Zelfverwijt
“Ik ben de reden achter elk probleem” of “Ze zullen me verlaten omdat ik niet lief ben”. Elke breuk in vriendschappen of de dreiging om in relaties te worden gedumpt, overschaduwt hun vermogen om de situatie te analyseren en correcte conclusies te trekken.
Conclusie
Verlatingsangst is een ernstige vorm van angst waarbij een persoon bang is om alleen gelaten te worden of een geliefde te verliezen. Personen met verlatingsangst zijn niet in staat om gezonde relaties te onderhouden vanwege hun ongewone gedrag, zoals snelle of geen gehechtheid enz.
Mahnoor is klinisch psycholoog en vervult haar vak met veel liefde. Haar creatieve kant kan zij kwijt, door vakkundige artikelen te schrijven voor websites als Mindsetking.nl. Naast deze twee banen, heeft Mahnoor nog een derde passie, dat is een kleine onderneming genaamt ''Ibteda''. Deze onderneming helpt mensen in nood. Het is hun missie om honger uit gemeenschappen te bannen en levens mooier te maken.