Iedereen kent het wel. Iemand (of misschien jij zelf) die alles in de wereld als goed of kwaad ziet en dus totaal niet open minded is. Iets is van nature zwart of van nature wit. Iets anders bestaat er niet er zijn geen grijstinten in de wereld. Vaak gaat dit zwart wit denken gepaard met heftige emotionele reacties en diepe angst.
Neem bijvoorbeeld de discussie over immigratie en vluchtelingen. Soms is de nuance ver te zoeken. Mensen scheren bijvoorbeeld alle vluchtelingen en asielzoekers over één kam met alle buitenlanders en economische vluchtelingen..
In veel discussies en onderwerpen kan je een kant kiezen. Maar is dat niet wat veel mensen willen? Lekker duidelijk, makkelijk en weten wat het standpunt van de ander is.
Het is toch niet voor niets dat politici niet worden vertrouwd als ze niet zeggen over aan welke kant ze staan? Deze politici worden dan afgeschilderd als besluiteloos terwijl ze vaak juist een erg genuanceerde mening hebben die niet in de hokjes zwart en wit past.
Zwart wit denken betekenis
Zwart wit denken is het denken in twee uitersten. Het is een cognitieve vervorming. Het is een redeneringsfout die mensen maken, vaak zonder het te beseffen. Dit kan leiden tot grote emotionele stress.
Tevens is het een extreme vereenvoudiging van de werkelijkheid. De wereld is vaak niet alleen zwart of wit. De oorzaken en gevolgen van acties zijn complexer dan men denkt.
Mensen die zwart wit denken gebruiken vaak absolute woorden zoals: ‘altijd’, ‘nooit’, ‘alles’ en ‘niets’.
Zwart wit denken wordt vaak geassocieerd met angsten en psychologische stoornissen zoals autisme en borderline.
Het is belangrijk voor mensen die zwart wit denken om het leven wat rooskleuriger te zien en niet zo zwart wit. Ze doen er goed aan wat positiever te leren denken.
Wat is er mis met zwart wit denken. Waarom het niet is wat je wilt
Het denken in uitersten geeft vaak een behoorlijke emotionele stress. Een stress die vaak als gevolg heeft dat er weinig sociaal contact is. Men kan zich moeilijk in andere situaties indenken. De empathie voor andere meningen blokkeren mensen die anders denken. Men wil alleen jaknikkers in het sociaal contact.
Daarnaast hindert het denken in uitersten het zoeken naar een oplossing. Bijvoorbeeld wat de oorzaak is van het kwade (of zwarte), en hoe krijg ik het kwade (of zwarte) weer terug in het goede (of witte).
Naast dat dit lastig is in de sociale omgang kan het absoluut een hinder zijn in de zakelijke wereld. De meeste succesvolle bedrijven gebruiken innovatie en het ‘buiten de normale gang van zaken denken’ (out off the box denken) als verdienmodel.
Naast de sociale en zakelijke kant kan zwart wit denken ook leiden tot angst. Dit kan voor een persoon remmend zijn op zijn of haar ontwikkeling.
De angst om een fout te maken en de angst om alleen te blijven zijn de twee meest bekende voorbeelden. In het ergste geval kan het zwart wit denken leiden tot radicalisme. Polarisatie, radicalisme en extremisme komt tegenwoordig veel voor.
Men kan zich niet meer inleven in de standpunten van anderen. Een scherpe discussie is soms nodig maar als zwart wit denken leidt tot geweld in een samenleving kan het een vicieuze cirkel worden. Het gelijk van een groep bevestigd de meningen ten opzichte van de andere groep
Een goed boek omtrent alle ins-en outs van zwart wit denken en wat je eraan kunt doen?
Zwart wit denken autisme en borderline, zwart wit denken psychologie
Is zwart wit denken een psychologische stoornis? Immers bij mensen met een autistische en borderline stoornis komt het zwart wit denken vaak voor.
Bij autisme komt het zwart wit denken voort uit een behoefte aan duidelijkheid. Het in twee zijden van een probleem denken maakt de wereld overzichtelijker eenvoudiger en veiliger.
Autisme is een aangeboren stoornis en wordt vaak verwart met een borderline stoornis. Een borderline stoornis komt vaak op latere leeftijd aan het licht.
Mensen met een borderline stoornis delen graag de hele wereld op in twee kanten. Mensen die last hebben van een borderline stoornis gaan voortdurend van het ene uiterste naar het andere. Ze gaan van: zich zeer goed voelen naar zich slecht voelen.
Mensen kunnen echter op latere leeftijd nog steeds leren om meer opties te zien dan zwart en wit. Een training voor mensen die zwart wit denken is dus minder bedoelt voor mensen met een autistische stoornis.
Zwart wit denken oorzaak
Hoe komt het dat sommige mensen zwart wit denken? Vaak is het zwart wit denken een overblijfsel uit je jeugdjaren. Ouders drukken altijd een stempel op de denkwijze van een kind. Dit gebeurd onbewust.
Bij het niet voldoende leren dat er altijd meerdere opties zijn neemt het kind de denkpatronen van de ouders over. Een gezin waar vaak geen levendige discussie over verschillende onderwerpen plaatsvind wordt vaak gekenmerkt door autoritaire gezinsverbanden.
De ouders beslissen en de kinderen volgen dat blindelings op. Door negatieve ervaringen kunnen mensen vaak blokkeren, onbewust een slachtofferrol aannemen en misschien zelfs een negatief zelfbeeld ontwikkelen.
Het slachtoffer neemt een passief objectieve rol aan. Hij of zij is het product van zijn omstandigheden. Mensen die zo denken, geloven dat ze geen controle of invloed hebben op gebeurtenissen.
Zwart wit denken. Wat je er tegen kunt doen
Mensen die zwart wit denken zien slechts twee opties. Een goede en een slechte. Maar er zijn vrijwel altijd meer opties mogelijk. Een misverstand is dat mensen denken dat je een hoog IQ moet hebben om die andere opties te bedenken. Echter, iedereen kan het leren.
Een manier om van dit type denken af te komen is om te leren dat alle gebeurtenissen een oorzaak en een reden hebben. Men kan zich niet verschuilen achter het lot.
Daarnaast is een bewustwording over het gebruik van de woorden ‘nooit’, ‘altijd’, ‘alles’ of ‘niets’ een goed begin. De angst die het zwart wit denken vaak met zich meebrengt is ook een remmende factor in iemands leven.
Het besef dat fouten mogen en fouten maken, kan leiden tot extreem positieve ervaringen. Hier zijn vele voorbeelden van te geven. Veel van wat de mens hedendaags heeft bereikt begon ooit met een fout. Denk daarbij aan de ontdekking van de magnetron en de ontdekking van Amerika.
Daarnaast is het zeer behulpzaam als je jezelf de twee vragen stelt: hoe kan ik ervoor zorgen dat…, en wat moet ik er voor doen om….. Uiteindelijk is het belangrijk om te blijven oefenen met de vraag ‘hoe’.
Voor veel mensen is zwart wit denken een probleem. Bij zowel sociale contacten maken als zakelijke beslissingen nemen lukt het niet om meerdere antwoorden te vinden. Terwijl deze er toch wel degelijk zijn.
Met een training kunnen mensen het probleem grotendeels oplossen. Een bewustwording en realisering van acties kan mensen voorbereiden op betere en meerdere sociale contacten en een betere zakelijke carrière.
Schroom niet om ons vragen te stellen over hoe wij dit bij mensen proberen te bereiken. Geef je op voor de training!
Boeken lezen die kunnen helpen bij zwart wit denken
Wanneer je last hebt van zwart wit denken, kun je ook hulp zoeken van professionals. Dit hoeft geen tientallen of honderden euro’s te kosten, zoals bij sommige instellingen minimaal is.
Tegenwoordig is er genoeg informatie online te vinden, klaargemaakt om mensen zoals jou te helpen.
Betaalbare top boeken over zwart wit denken zijn er ook. Hieronder een tip van ons:
Het bevat veel reacties van eerdere lezers, zoals: gemakkelijk toepasbaar, inspirerend, heldere boodschap & toegankelijk.
Team Mindsetking bestaat uit het team van schrijvers van Mindsetking. Zij publiceren voornamelijk op basis van wetenschappelijk publicaties en diepgaand onderzoek naar het onderwerp in kwestie. Heb je vragen? Je kunt ons bereiken via contact@mindsetking.nl.